Terapia poznawczo-behawioralna (cognitive-behavioral therapy CBT) to metoda terapeutyczna bardzo rozpowszechniona w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej, a równocześnie coraz bardziej popularna, poszukiwana i promowana w Polsce.

Terapeuci pracujący tą metodą zakładają, iż powodem problemów psychologicznych, których doświadczamy, bywa specyficzny sposób interpretacji otaczającej nas rzeczywistości. Sposób widzenia świata określa sposób jego emocjonalnego przeżywania, a co za tym idzie wpływa na to, jak się zachowujemy.

Terapia poznawczo-behawioralna dostarcza narzędzi mogących pomóc w uelastycznieniu bądź zmianie tych wszystkich interpretacji świata, które stanowią o przeżywanym przez nas dyskomforcie psychicznym. Metoda ta pozwala również wzbogacić repertuar własnych zachowań o nowe, bardziej funkcjonalne sposoby radzenia sobie z problemami.

 

Terapia ta okazuje się skuteczna w leczeniu takich problemów, jak m.in.:

• Zaburzenia lękowe (znane też pod nazwą „nerwice”, to m.in.: lęk napadowy, agorafobia i inne fobie, fobia społeczna, mutyzm wybiórczy)
• Depresja
• Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (dawniej „nerwica natręctw”)
• Zespół stresu pourazowego (PTSD)
• Zaburzenia wieku rozwojowego (ADHD, zaburzenia opozycyjno-buntownicze, zaburzenia zachowania, i inne)
• Zaburzenia odżywiania
• Terapia uzależnienia
• Zaburzenia osobowości

Z biegiem czasu, terapia poznawczo-behawioralna znalazła zastosowanie w obszarze profilaktyki i promocji zdrowia (wsparcie dla pacjentów z chorobami przewlekłymi np. cukrzycą; wsparcie dla pracowników służb społecznych - w zakresie profilaktyki wypalenia zawodowego, PTSD). Myślenie poznawczo-behawioralne jest również wykorzystywane w doradztwie i rozwoju osobistym.

W ostatnich latach, obok klasycznego nurtu TPB, dynamicznie rozwija się tzw. „trzecia fala terapii poznawczo-behawioralnej” która stanowi nurt integrujący wiele interwencji z różnych podejść terapeutycznych (TPB, psychoanaliza, teoria przywiązania, Gestalt, techniki medytacji).

Do nurtu „trzecio-falowego” należy m.in. Terapia Schematu (TS), stosowana w psychoterapii złożonych problemów takich jak zaburzenia osobowości. Pomimo tego iż podejście to jest stosunkowo nowe, już można stwierdzić (na podstawie pierwszych doniesień badawczych, jak również obserwacji klinicznych) dużą skuteczność TS w poprawie funkcjonowania osób cierpiących z powodu zaburzeń osobowości.